Cách Đo Carbon Footprint Cho Nhà Máy: Hướng Dẫn 5 Bước Chuẩn Quốc Tế, Hiệu Quả & Dễ Triển Khai
- Người viết: ducva@saomaisoft.com lúc
- Hệ thống pin tích trữ năng lượng
Trong hai bài trước, chúng ta đã tìm hiểu về khái niệm carbon footprint và các yếu tố gây ra phát thải trong doanh nghiệp sản xuất. Tuy nhiên, để có thể giảm thiểu hiệu quả, doanh nghiệp cần bước đầu tiên cực kỳ quan trọng: đo lường chính xác lượng phát thải carbon. Không đo được – thì không thể quản lý được.
1. Nguyên tắc chung khi đo lường carbon footprint
Carbon footprint thường được đo theo đơn vị tấn CO₂ tương đương (tCO₂e). Việc đo lường cần tuân theo các chuẩn mực quốc tế như:
GHG Protocol – Chuẩn mực toàn cầu được sử dụng phổ biến nhất.
ISO 14064 – Chuẩn quốc tế cho định lượng và báo cáo phát thải khí nhà kính.
PAS 2050 – Đánh giá vòng đời carbon cho sản phẩm.
Phân loại phát thải thành 3 phạm vi (Scopes):
Phạm vi | Mô tả | Ví dụ trong sản xuất |
Scope 1 | Phát thải trực tiếp tại nhà máy | Nhiên liệu đốt, khí thải từ quy trình sản xuất |
Scope 2 | Phát thải gián tiếp từ năng lượng mua vào | Điện lưới, hơi nước, sưởi ấm |
Scope 3 | Phát thải gián tiếp trong chuỗi giá trị | Vận chuyển, nguyên vật liệu, sản phẩm sử dụng |
2. Quy trình 5 bước để đo lường carbon footprint trong nhà máy
Bước 1: Xác định ranh giới hệ thống
Theo tổ chức (Organizational boundary): Ví dụ, chỉ tính các nhà máy thuộc sở hữu của công ty, hay bao gồm cả nhà cung ứng?
Theo hoạt động (Operational boundary): Tính Scope 1–2–3 ra sao? Bao gồm các trung tâm logistics, kho hay chỉ riêng sản xuất?
✅ Gợi ý: Với nhà máy sản xuất, nên chọn phạm vi bao gồm toàn bộ cơ sở vận hành chính và logistics gần kề.
Bước 2: Thu thập dữ liệu phát thải
Tập hợp dữ liệu từ các nguồn sau:
Nguồn dữ liệu | Ví dụ cụ thể |
Hóa đơn điện, nước, nhiên liệu | Số kWh điện, lít diesel |
Hồ sơ sản xuất | Sản lượng, thời gian máy chạy |
Kế hoạch logistics | Số km vận chuyển, loại xe |
Mua hàng | Khối lượng nguyên liệu, hóa chất |
Báo cáo xử lý chất thải | Lượng rác, phương thức xử lý |
📌 Ví dụ: Nhà máy dệt thu thập dữ liệu điện năng cho máy nhuộm, lượng nước xả thải và hóa chất sử dụng cho từng mẻ hàng.
Bước 3: Chuyển đổi dữ liệu thành lượng phát thải CO₂
Sử dụng hệ số phát thải (Emission Factors) được công bố bởi:
IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change)
DEFRA (UK Department for Environment)
Local government (nếu có quy chuẩn quốc gia)
Ví dụ:
1 kWh điện từ lưới tại Việt Nam ≈ 0.87 kg CO₂e
1 lít diesel ≈ 2.68 kg CO₂e
📌 Công cụ hỗ trợ:
GHG Emissions Calculator (miễn phí từ GHG Protocol)
CoolClimate Calculator (University of California)
SimaPro / OpenLCA (đối với đo theo vòng đời sản phẩm)
Bước 4: Phân tích kết quả và xác định điểm nóng phát thải
So sánh giữa các phòng ban, dây chuyền sản xuất, hoặc từng nhà máy trong chuỗi.
Xác định điểm phát thải cao nhất (hotspot) để lên kế hoạch cải tiến.
✅ Gợi ý thực tiễn:
Nhà máy A phát hiện 60% phát thải nằm ở hệ thống HVAC công nghiệp → Chuyển sang sử dụng hệ thống tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải 15%.
Bước 5: Lập báo cáo và theo dõi định kỳ
Tổng hợp kết quả thành báo cáo nội bộ hoặc theo chuẩn ISO 14064.
So sánh qua các năm để theo dõi hiệu quả cải tiến.
Phục vụ cho kiểm toán môi trường hoặc yêu cầu từ khách hàng quốc tế (ví dụ: yêu cầu Scope 3 của Apple, IKEA…).
📌 Mẹo: Kết hợp báo cáo carbon footprint với hệ thống ISO 14001 sẽ tăng điểm ESG và được đánh giá cao trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
3. Các thách thức thường gặp khi đo lường carbon footprint trong sản xuất
Thách thức | Hậu quả | Cách khắc phục |
Thiếu dữ liệu đầu vào | Tính sai/thiếu lượng phát thải | Thiết lập hệ thống đo tự động, cảm biến IoT |
Không rõ hệ số phát thải địa phương | Tính sai Scope 2, 3 | Dùng nguồn GHG Protocol hoặc hỏi đơn vị tư vấn |
Thiếu năng lực nội bộ | Không triển khai được | Đào tạo nội bộ hoặc hợp tác chuyên gia môi trường |
Kết luận
Việc đo lường carbon footprint cho nhà máy không hề đơn giản, nhưng hoàn toàn khả thi nếu áp dụng đúng quy trình, công cụ và tư duy hệ thống. Đây là nền tảng để xây dựng chiến lược giảm phát thải có trọng tâm, đáp ứng yêu cầu quốc tế, tối ưu vận hành và tăng uy tín với khách hàng toàn cầu.
LIÊN HỆ VỚI CHÚNG TÔI ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN!
THÔNG TIN LIÊN HỆ
CÔNG TY CỔ PHẦN TẬP ĐOÀN GIẢI PHÁP SAO MAI
Địa chỉ: Tầng 4, Lucky Building, 81 Trần Thái Tông, Cầu Giấy, Hà Nội
Hotline: 0908.184.188
Email: info@saomaisoft.com
Website: https://www.fasolutions.vn/